Κατανοώντας την Κατάθλιψη

Γράφει η Μαρία Θεοδωρίδου   

Η καταθλιπτική διαταραχή είναι γνωστή από την αρχαιότητα. Ο Ιπποκράτης την ονόμασε μελαγχολία, επειδή θεωρούσε ότι ήταν αποτέλεσμα της επίδρασης της “μαύρης χολής” στο μυαλό του ανθρώπου. Η μελαγχολία θεωρήθηκε ως σωματική ασθένεια για πολύ μεγάλο χρονικό διάστημα έως ότου ο Freud (1915) και στη συνέχεια άλλοι ψυχοπαθολόγοι μίλησαν για την ψυχογένεσή της. Σε αντίθεση με περαστικές στεναχώριες που σχετίζονται με μια απογοήτευση ή απώλεια, η κατάθλιψη ρίχνει ένα διαρκές πέπλο σε κάθε πλευρά της ζωής. Ενώ η θλίψη αγγίζει τις ζωές όλων μας κάποια στιγμή, η πραγματική κατάθλιψη μπορεί να έχει πολύ μεγάλη ένταση και διάρκεια αλλάζοντας την καθημερινότητα του ασθενούς. Ένας άνθρωπος που πάσχει από κατάθλιψη δεν μπορεί να επιλύει τα προβλήματά του δείχνοντας λίγο περισσότερη αποφασιστικότητα.  Ακόμη η ασθένεια αυτή δεν μπορεί να απομακρυνθεί με τη θέληση, την επιθυμία ή το χιούμορ.

Το καταθλιπτικό σύνδρομο αποτελείται από ένα σύνολο συμπτωμάτων εκ των οποίων δυο θεωρούνται βασικά : το καταθλιπτικό συναίσθημα και η απώλεια της ζωικής ορμής. Πιο συγκεκριμένα χαρακτηριστικά της κατάθλιψης  είναι τα εξής :

  • Λύπη, απογοήτευση
  • Ακεφιά και αποθάρρυνση
  • Θλίψη, απελπισία, απόγνωση, απώλεια κάθε ενδιαφέροντος
  • Ο ασθενής δεν ικανοποιείται συναισθηματικά από τις συνηθισμένες χαρές της ζωής
  • Απόσυρση από τις δραστηριότητές του
  • Απαισιοδοξία για το παρόν και το μέλλον
  • Απώλεια αυτοεκτίμησης
  • Ψυχικός πόνος
  • Αλλαγές στην εξωτερική όψη του προσώπου, γενικότερη παραμέληση εαυτού
  • Απώλεια ενεργητικότητας
  • Αργές σωματικές κινήσεις
  • Περιορισμός στη ροή του λόγου
  • Αργή και φτωχή παραγωγή ιδεών και λόγου
  • Δυσκολία στη συγκέντρωση της προσοχής του και στη λήψη αποφάσεων
  • Έντονο άγχος και ανησυχία
  • Αίσθημα κόπωσης
  • Ανορεξία ή και κάποιες φορές υπερφαγία
  • Απώλεια βάρους
  • Επίμονη δυσκοιλιότητα, πόνος στο στομάχι ή στο έντερο
  • Σεξουαλική αδιαφορία
  • Διαταραγμένος ύπνος (αϋπνια, νυχτερινές αφυπνίσεις ή υπερυπνία)
  • Πιθανή κεφαλαλγία, αυχεναλγία ή άλλου είδους μυαλγίες
  • Σκέψεις θανάτου ή αυτοκτονίας

Σήμερα είναι διαθέσιμα για τη θεραπεία της κατάθλιψης περισσότερα φάρμακα από ποτέ. Ο συνδυασμός φαρμακευτικής αγωγής και ψυχοθεραπείας είναι πιθανό ότι θα μπορούσε να αποφέρει ακόμη μεγαλύτερα οφέλη. Ο συνδυασμός αυτός μπορεί να βοηθήσει στο να αποφευχθούν οι υποτροπές. Βασικός παράγοντας είναι το οικογενειακό περιβάλλον. Η στήριξη του ασθενούς από πρόσωπα της οικογενείας ή του φιλικού περιβάλλοντος είναι καθοριστικής σημασίας. Οι άνθρωποι που ζουν με τον ασθενή είναι οι πρώτοι που θα παρατηρήσουν αλλαγές στη συμπεριφορά του, είναι αυτοί που θα τον καθοδηγήσουν για μια πρώτη εξέταση σε γιατρό. Η πρώιμη διάγνωση έχει το πλεονέκτημα της άμεσης παρέμβασης. Η σωστή και έγκαιρη διάγνωση είναι καθοριστικής σημασίας για την εξέλιξη της νόσου. Οι ειδικότητες που καλούνται να εξετάσουν τον ασθενή είναι αρχικά ένας γενικός ιατρός και εν συνεχεία ψυχίατρος ή ψυχολόγος.

 

Διπολική Διαταραχή

Περιλαμβάνει ένα ή περισσότερα επεισόδια “ανεβασμένης” ή ευφορικής συμπεριφοράς. Συχνά περιλαμβάνει επεισόδια κατάθλιψης (ο παλιότερος όρος είναι μανιοκατάθλιψη).  Οι φάσεις αυτές είναι δύο τύπων ή δύο πόλων ακριβέστερα, εξού και ο όρος διπολική. Ο ένας πόλος αφορά το καταθλιπτικό συναίσθημα και ο άλλος το υπερβολικά ευφορικό. Κατά τη διάρκεια ενός μανιακού επεισοδίου ο ασθενής αισθάνεται υπερβολικά ενθουσιασμένος ή διαχυτικός. Διακατέχεται από τα εξής συμπτώματα : Παραληρητικές ιδέες μεγαλομανίας ή υπερτιμημένη αυτοεκτίμηση, μικρότερη ανάγκη για ύπνο, επιμονή στο να μιλά πολύ (λογόρροια) δηλαδή μια ακατάπαυστη ροή ομιλίας με χαρακτηριστικό τις απότομες αλλαγές θέματος, διάσπαση προσοχής,  υπερένταση, υπερκινητικότητα, ανησυχία, διέγερση και άρση αναστολών όπως ενδεχομένως επικίνδυνη συμπεριφορά, υπερβολικές χρηματικές σπατάλες. Οι ασθενείς με διπολική κατάθλιψη παρουσιάζουν δεκαπλάσιο κίνδυνο αυτοκτονίας σε σχέση με το γενικό πληθυσμό.  Η διπολική κατάθλιψη προκαλεί σημαντική επιβάρυνση στη λειτουργικότητα του ασθενή σε εργασιακό, κοινωνικό και οικογενειακό επίπεδο.

Επιμέλεια κειμένου : Μαρία Θεοδωρίδου

                                                                                          Κοινωνική Λειτουργός