81 χρόνια από τη Σφαγή του Άνω Καρυοφύτου – Διήμερο εκδηλώσεων μνήμης
81 χρόνια μετά τη Σφαγή του Άνω Καρυοφύτου από τα κατοχικά βουλγαρικά στρατεύματα, ο Δήμος Ξάνθης τίμησε τη μνήμη των θυμάτων μέσα από ένα διαφορετικό διήμερο εκδηλώσεων και δράσεων, με επίκεντρο την ανάδειξη της παρουσίας επιζώντων εκείνης της ημέρας, που βρίσκονται ακόμα ανάμεσά μας.
Το πρωί της Παρασκευής 12 Σεπτεμβρίου, ο Δήμαρχος Ξάνθης κ. Στράτος Κοντός υποδέχτηκε στο Δημαρχιακό Μέγαρο τον Δρ. Κωνσταντίνο Ζορμπά, Γενικό Διευθυντή της Ορθοδόξου Ακαδημίας Κρήτης, τη Δρ. Βασιλική Λάζου, διδάσκουσα στο Τμήμα Πολιτικών Επιστημών του ΑΠΘ και Πρόεδρο των «Φίλων Μουσείου Εθνικής Αντίστασης και Σύγχρονης Ιστορίας Ρούμελης», καθώς και τον κ. Νίκο Κοσμίδη, Υποψήφιο Διδάκτορα Αρχιτεκτονικής (ΔΠΘ) και υπεύθυνο του προγράμματος Δράσεις Ιστορίας Μνήμης Πολιτισμού. Συζήτησαν την πορεία συγκρότησης του φακέλου για την αναγνώριση του οικισμού ως μαρτυρικού και τη σημασία αυτής της προσπάθειας. Ο Δήμαρχος τόνισε την απόφαση της Δημοτικής Αρχής να υποστηριχθεί με κάθε δυνατό τρόπο το έργο της αρμόδιας Επιτροπής, η οποία συγκροτήθηκε τον περασμένο Ιούλιο με πρωτοβουλία του Δήμου Ξάνθης και έχει ήδη ξεκινήσει τη συλλογή των απαραίτητων στοιχείων. Στη συνάντηση συμμετείχαν, επίσης, ο Αντιδήμαρχος Κοινωνικής Πρόνοιας και Κοινωνικής Πολιτικής και Αλληλεγγύης κ. Κωνσταντίνος Γκαγκαλίδης, ο οποίος εκπροσώπησε τον Δήμαρχο Ξάνθης στο διήμερο, καθώς και η Γενική Γραμματέας του Δήμου, κα Χρυσούλα Βερβερίδου.
Το απόγευμα της ίδιας ημέρας, στην Αίθουσα «Βιργινία Τσουδερού» της Καπναποθήκης «Π», πραγματοποιήθηκε εσπερίδα με θέμα «Μαρτυρικοί Τόποι και η Διαχείριση της Κληρονομιάς τους / Αν. Μακεδονία και Θράκη – Στερεά Ελλάδα – Κρήτη». Την εκδήλωση τίμησαν με την παρουσία τους εκπρόσωποι θεσμών και φορέων που μετέχουν στην Επιτροπή, κάτοικοι της Ξάνθης και του Άνω Καρυοφύτου, καθώς και απόδημοι απόγονοι και συγγενείς των θυμάτων και των επιζώντων, που ήρθαν για να συμμετάσχουν στο αφιέρωμα.
Ιδιαίτερα συγκινητική ήταν η παρουσία επιζώντων και άλλων κατοίκων του Άνω Καρυοφύτου τρίτης ηλικίας, για τους οποίους ο Δήμος Ξάνθης φρόντισε να υπάρξει οργανωμένη μεταφορά με λεωφορείο.
Την εκδήλωση άνοιξε ο Διευθυντής του Ιδρύματος Θρακικής Τέχνης και Παράδοσης, κ. Ανδρέας Ματζάκος, ενώ χαιρέτησαν ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Ξάνθης και Περιθεωρίου κ.κ. Παντελεήμων, η Αντιπεριφερειάρχης Π.Ε. Ξάνθης κα Πολυξένη Μπρίκα, ο Αντιδήμαρχος Κοινωνικής Πρόνοιας και Κοινωνικής Πολιτικής και Αλληλεγγύης κ. Κωνσταντίνος Γκαγκαλίδης, η απόγονος θύματος και μέλος του Συλλόγου Απογόνων Προσφύγων Άνω Καρυοφύτου κα Φωτεινή Μακρίδου, καθώς και η Πρόεδρος του Πολιτιστικού Συλλόγου Κατοίκων & Φίλων Άνω Καρυοφύτου κα Πηνελόπη Βερβερίδου. Ειδικό χαιρετισμό απηύθυνε ο Δήμαρχος Δοξάτου, κ. Γιώργος Βογιατζής, ο οποίος αναφέρθηκε στη μαρτυρική ιστορία του Δήμου του και στη σύνδεση όλων των μαρτυρικών τόπων της Ελλάδας.
Οι εισηγητές κ. Ζορμπάς, κα Λάζου και κ. Κοσμίδης παρουσίασαν την τοπική, εθνική και ευρωπαϊκή διάσταση των μαρτυρικών τόπων. Αναφέρθηκαν στις σημερινές προκλήσεις που αντιμετωπίζουν οι χώροι αυτοί και στην ανάγκη προστασίας τους από πρακτικές που δεν συμβάλλουν στην προάσπιση της ιστορικής μνήμης και στον προσήκοντα σεβασμό. Τονίστηκε, επίσης, η ανάγκη διασύνδεσης των χώρων αυτών με τις νεότερες γενιές μέσα από βιωματικές δράσεις, η αποδέσμευση από τη θεσμοποίηση της μνήμης και των χώρων, καθώς και ο ρόλος τους στη χάραξη ήπιας διπλωματίας, στην ανάπτυξη διεθνών συνεργασιών και στην καλλιέργεια πνεύματος καταλλαγής.
Στο κλείσιμο της εκδήλωσης, ο Γραμματέας του Δημοτικού Συμβουλίου και υπεύθυνος της Γραμματείας της Επιτροπής αιτήματος αναγνώρισης, κ. Χρήστος Κυρπόγλου, αναφέρθηκε στις δυσκολίες του εγχειρήματος συγκρότησης του φακέλου. Τόνισε ότι, η επιτυχία της πρωτοβουλίας του Δήμου Ξάνθης, βασίζεται πρωτίστως στη συνεργασία και τη συμβολή όλων των εμπλεκομένων μερών προς τον κοινό στόχο.
Την εκδήλωση ολοκλήρωσε με λίγα λόγια ο επιζών της Σφαγής κ. Κωνσταντίνος Γιατζουράκης, ο οποίος συγκίνησε όλους με την παρουσία του, ως σύμβολο των δεινών αλλά και του αγώνα για επιβίωση και ανάκαμψη εκείνης της γενιάς.
Το αφιέρωμα συνεχίστηκε το πρωί του Σαββάτου 13 Σεπτεμβρίου με την τέλεση Θείας Λειτουργίας στον Ι. Ν. Αγίου Δημητρίου Άνω Καρυοφύτου, χοροστατούντος του Θεοφιλεστάτου Επισκόπου Πολυστύλου κ. Σωφρονίου, και την καθιερωμένη επιμνημόσυνη δέηση στο μνημείο θυμάτων Άνω Καρυοφύτου, χοροστατούντος του Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτη Ξάνθης και Περιθεωρίου.
Η ημέρα μνήμης φέτος εμπλουτίστηκε με την ενεργό συμμετοχή των δύο πολιτιστικών συλλόγων Άνω Καρυοφύτου. Μετά το πέρας της τελετής και της κατάθεσης στεφάνων, ο Σύλλογος Απογόνων Προσφύγων Άνω Καρυοφύτου πραγματοποίησε τον πρώτο ιστορικό περίπατο στο χωριό. Με τη συνοδεία κατοίκων και του επιζώντα, κ. Γιατζουράκη, οι συμμετέχοντες, μεταξύ των οποίων απόγονοι θυμάτων, στάθηκαν με συγκίνηση σε σημεία όπου έγιναν εκτελέσεις και ταφές αμάχων και κατέθεσαν λουλούδια στη μνήμη τους. Είδαν, επίσης, τα ελάχιστα σπίτια που δεν καταστράφηκαν από την πυρπόληση του χωριού, καθώς και ορισμένες από τις οικίες που χτίστηκαν στη συνέχεια με το Σχέδιο Μάρσαλ.
Το πρόγραμμα της ημέρας ολοκληρώθηκε με την επίσκεψη στο Δημοτικό Σχολείο, όπου ο Πολιτιστικός Σύλλογος Κατοίκων & Φίλων Άνω Καρυοφύτου έχει δημιουργήσει λαογραφική συλλογή με αντικείμενα οικογενειών του χωριού. Το σχολείο υπήρξε έδρα των βουλγαρικών δυνάμεων κατοχής. Τα μέλη του συλλόγου προσέφεραν κεράσματα στους επισκέπτες και τους ξενάγησαν στον χώρο. Στην είσοδο του σχολείου, τους επισκέπτες υποδέχονται τα ονόματα και ορισμένες φωτογραφίες θυμάτων.
Ο Δήμος Ξάνθης ευχαριστεί θερμά τους δύο συλλόγους, το πρόγραμμα Δράσεις Ιστορίας Μνήμης Πολιτισμού, το Ίδρυμα Θρακικής Τέχνης και Παράδοσης, καθώς και την πλατφόρμα ιστορικής μνήμης mnemonikon.gr για την εποικοδομητική συνεργασία, που έδωσε νέα πνοή στη διατήρηση και προαγωγή της τοπικής μας ιστορίας. Με απόφαση της Επιτροπής κατάθεσης αιτήματος, η ευθύνη διοργάνωσης του προγράμματος για την ετήσια μνημόνευση της Σφαγής μεταφέρεται, από το επόμενο έτος, στον Δήμο, ο οποίος θα συνεχίσει την προσπάθεια για την ιστορική και ηθική δικαίωση της μνήμης των θυμάτων, πάγιο αίτημα των επιζώντων και των απογόνων τους.
