Εσπερίδα Ιστορίας
Η Ανωτάτη Στρατιωτική Διοίκηση Θράκης, το Τμήμα Ανθρωπιστικών Σπουδών του ΔΠΘ και το Ίδρυμα Θρακικής Τέχνης και Παράδοσης, διοργανώνουν την Τρίτη 2 Δεκεμβρίου 2025, στις 19:00, στην Καπναποθήκη «Π», εσπερίδα με τίτλο: «Συνταγματάρχης Γαρδίκας Παναγιώτης, από την Μικρά Ασία και το Αλή Βεράν στη γη της Ξάνθης».
Ο Συνταγματάρχης Παναγιώτης Γαρδίκας, πολέμησε στη διάρκεια της τελευταίας φάσεως της Μικρασιατικής Εκστρατείας ως διοικητής της IXης Μεραρχίας Πεζικού, που ανήκε στο Β’ Σώμα Στρατού.
Ο Γαρδίκας αμέσως μετά την τελική τουρκική επίθεση επί της τοποθεσίας Αφιόν Καραχισάρ, συμπτύχθηκε με απόλυτη τάξη με την ΙΧ Μεραρχία που διοικούσε προς το χωριό Ευρέτ και εν συνεχεία προς το χωριό Ουλουτζάκ, όπου έφτασε την νύχτα της 15ης Αυγούστου. Στην διάρκεια της πορείας της μεταξύ των δύο χωριών, δέχτηκε αιφνιδιαστική επίθεση από την 2α Μεραρχία Ιππικού του τουρκικού Vου Σώματος Στρατού την οποία αντιμετώπισε με γενναιότητα, χάρη στην προσωπική επέμβαση στη μάχη του Γαρδίκα και των Μοιρών Πυροβολικού της Μεραρχίας. Η τουρκική Μεραρχία Ιππικού υπέστη τέτοιες απώλειες, που δεν χρησιμοποιήθηκε στη συνέχεια των επιχειρήσεων από το Vο Σώμα Στρατού, παρά μόνον ως εφεδρεία.
Ο Γαρδίκας μετά την εγκατάλειψη της κύριας αμυντικής γραμμής της Στρατιάς, διέγνωσε εγκαίρως ότι η μοναδική τοποθεσία επί της οποίας θα μπορούσε να αντιταχθεί άμυνα, ήταν αυτή επί του Τουμλού Μπουνάρ. Έτσι το απόγευμα της 15ης Αυγούστου εισηγήθηκε στον διοικητή του Α’ Σώματος Στρατού Αντιστράτηγο Τρικούπη, την άμεση σύμπτυξη της ολόκληρης της Ομάδας επί αυτής της τοποθεσίας, πρόταση που δεν έγινε δεκτή από τον Τρικούπη.
Το πρωί της 16ης Αυγούστου, η ΙΧ Μεραρχία ενεργούσα ως εμπροσθοφυλακή της Ομάδας Τρικούπη, η οποία προσπαθούσε καθυστερημένα να συμπτυχθεί προς την τοποθεσία Τουμλού Μπουνάρ, ενεπλάκη σ’ ένα τιτάνιο αγώνα αποκρούοντας επιθέσεις που δεχόταν από νότο και ανατολή, από τις δυνάμεις δυο τουρκικών Σωμάτων Στρατού, του Ιου και του IVου, ενώ ταυτόχρονα πιεζόταν από βορρά και από δυνάμεις του τουρκικού ιππικού. Σε αυτόν τον αγώνα η ΙΧη Μεραρχία έμεινε αβοήθητη λόγω της αδυναμίας του επιτελείου του Τρικούπη, να διευθύνει επιχειρήσεις.
Η ΙΧη Μεραρχία πολέμησε γενναία επίσης την 17η Αυγούστου στην μάχη του Αλή Βεράν, μετά τη λήξη της οποίας κατάφερε, αν και όχι με συγκροτημένο τρόπο, υποχωρώντας προς τον Έρμο ποταμό, να διασωθεί από την αιχμαλωσία, η οποία περίμενε την υπόλοιπη Ομάδα Τρικούπη.
Αυτόν τον Συνταγματάρχη Γαρδίκα και το πώς αυτός συνδέεται με την Ξάνθη, θα γνωρίσουμε στη διάρκεια της εσπερίδας.
Στην εκδήλωση θα μιλήσουν:
– Ο κ. Ανδρέας Ματζάκος, Διευθυντής του ΙΘΤΠ, Υποψήφιος Διδάκτορας ΔΠΘ, με θέμα: «Γενικό Πλαίσιο Μικρασιατικής Εκστρατείας- Η δράση της ΙΧ ΜΠ υπό την διοίκηση του Συνταγματάρχη Γαρδίκα στις επιχειρήσεις του Αυγούστου 1922».
– Ο Ταγματάρχης (ΔΒ), Αραβανής Νικόλαος με θέμα: «Γενικά στοιχεία περί της ΙΧης Μεραρχίας υπό τον Συνταγματάρχη Παναγιώτη Γαρδίκα».
– Η Διευθύντρια της Α/Βάθμιας Εκπ/σης Ξάνθης, Δρ. Ευμορφία Στυλιανίδου με θέμα: «Γαρδίκας Παναγιώτης «εἰς μνημόσυνον αἰώνιον ἔσται δίκαιος».
– Ο Καθηγητής του ΔΠΘ κ. Ιωάννης Μπακιρτζής θα αναγνώσει την Έκθεση που υπέβαλε στο ΓΕΣ ο Συνταγματάρχης Γαρδίκας με τίτλο: «Ήττα και ραγδαία κατάρρευσις του Μετώπου».
Την εκδήλωση θα συντονίσει ο Διευθυντής του Δημοτικού Ραδιοφώνου Ξάνθης, κ. Τηλέμαχος Αρναούτογλου.
