ΙΔΕΟΛΟΓΙΑ ή ΕΝΤΙΜΟΤΗΤΑ; 2
Του Θανάση Μουσόπουλου
Ζούμε σε μια κρίσιμη, μεταβατική εποχή, από πολλές απόψεις. Όλος ο πλανήτης και κάθε ήπειρος, κάθε χώρα χωριστά. Η λέξη «κρίση» είναι πολύ φτωχή για να περιγράψει την όλη κατάσταση. Ιδιαίτερα η Ελλάδα δεν πάσχει από θέματα Ιδεολογίας, πάσχει από Εντιμότητα.
5
Πιστεύουμε ότι δεν μπορούμε με τα παλιά υλικά ούτε να λύσουμε τα προβλήματα ούτε να φτιάξουμε έναν καλύτερο κόσμο. Γι’ αυτό ξεκινούμε από τον ίδιο μας τον εαυτό, συνεχίζουμε με τους γύρω μας ανθρώπους φροντίζοντας τις σχέσεις μας και επιδιώκουμε το ατομικό μαζί με το κοινωνικό καλό. Σε όλα τα ζητήματα ατομικής και κοινωνικής ζωής τον πρώτο και τελευταίο λόγο τον έχουμε εμείς οι ίδιοι. Η συνύπαρξη με τον άλλο και η συνεργασία με το διαφορετικό σε συνθήκες ισότητας και ισοτιμίας αποτελεί τη βασική μας επιδίωξη.
Πιστεύουμε, μ’ άλλα λόγια πως ο άνθρωπος είναι καλός και αξίζει μια δίκαιη και ωραία ζωή. Φρονούμε πως μέσα από την άμεση, συμμετοχική, δημιουργική δημοκρατία τα πράγματα για το άτομο και το σύνολο θα είναι καλύτερα. Ο καθένας και η καθεμιά να εργάζεται και να συνεργάζεται με αξιοπρέπεια και αλληλοσεβασμό. Βέβαια, όλες οι αρχές και αξίες έχουν νόημα μόνο όταν δοκιμάζονται στη ζωή και εφαρμόζονται στην πράξη.
6
Καθώς προχωρούμε την προσέγγισή μας χρησιμοποιώ τον όρο ενσυναίσθηση, empathy – μελετώντας τα οκτώ είδη της νοημοσύνης σύμφωνα με τον Howard Gardner καθηγητή του Harvard.
Ενσυναίσθηση είναι η συναισθηματική ταύτιση με ένα άλλο άτομο. Η αναγνώριση και η κατανόηση της θέσης, του συναισθήματος, των σκέψεων ή της κατάστασης κάποιου άλλου. Ένα άτομο που χρησιμοποιεί την ενσυναίσθηση μπορεί να αναγνωρίσει, να αντιληφθεί και να αισθανθεί αυτό που αισθάνεται ένα άλλο άτομο. Με αυτό τον τρόπο μπορεί να βάλει τον εαυτό του στη θέση του άλλου, να κατανοήσει τη συμπεριφορά του και να αναγνωρίσει τα κίνητρά της. Να δει δηλαδή τον κόσμο μέσα από τα μάτια του. Πρόκειται, εν ολίγοις, για ένα εξαιρετικά ισχυρό εργαλείο επικοινωνίας.
Η ενσυναίσθηση φέρνει τους ανθρώπους κοντά, τους βοηθά να καταλάβουν ο ένας τον άλλον. Με αυτό τον τρόπο αναπτύσσεται αμοιβαίος σεβασμός. Όταν κάποιος ακούει με ενσυναίσθηση δεν ακούει απλά το συνομιλητή του. Κάνει κάτι περισσότερο: αντιδρά σε αυτόν με τρόπο με τον οποίο αναπτύσσει αμοιβαία κατανόηση και εμπιστοσύνη.
Η ενσυναίσθηση έχει δύο διακριτά μέρη: την γνωστική ενσυναίσθηση (cognitive empathy) και την συναισθηματική ενσυναίσθηση (affective empathy). Γνωστική ενσυναίσθηση είναι η ικανότητα να φανταστούμε τα συναισθήματα του άλλου, «να μπούμε στη θέση του». Συναισθηματική ενσυναίσθηση είναι να ανταποκριθούμε με συναισθηματικά πρόσφορο τρόπο σε αυτό που ο άλλος νιώθει ή σκέφτεται.
7
Είναι αναμφίβολο ότι ο κόσμος αλλάζει και εμείς δεν μπορούμε να είμαστε αμέτοχοι και αδιάφοροι. Σε επίπεδο ατομικό, οικογενειακό, στενού και ευρύτερου κοινωνικού περιβάλλοντος υπάρχουν αλλαγές και ανατροπές τις οποίες πρέπει να υποδεχόμαστε ‘σαν έτοιμοι από καιρό’.
Χιλιάδες χρόνια ο άνθρωπος αντιμετωπίζει το καινούριο, το ενσωματώνει στη ζωή του και προχωρά. Μη νομίζουμε ότι η ιστορία του ανθρώπου είναι μερικών ετών, ούτε αιώνων. Ο άνθρωπος πάνω στον πλανήτη προχώρησε εκατομμύρια χρόνια. Και ξέρετε, αντιμετώπισε προβλήματα επιβίωσης. Είναι αστείο, να θεωρούμε πρόβλημα ότι δεν μπορούμε να εισάγουμε τα είδη πολυτελείας που μας έφερναν πρώτους σαν χώρα στον κόσμο.
Μιλούμε για τον κόσμο σαν να ήταν τέλειος και τώρα ανατρέπεται. Ξεχνούμε για πόσα γκρινιάζαμε, για πόσα παλεύαμε στο παρελθόν. Είναι σίγουρο πως όλοι / όλες θέλουμε ένα καλύτερο εαυτό, έναν καλύτερο κόσμο. Για να γίνει αυτό, πρέπει να αλλάξουμε τον τρόπο που βλέπουμε τα πράγματα. Και δεν ξέρουμε τι θα προκύψει.
(συνεχίζεται)
ΘΑΝΑΣΗΣ ΜΟΥΣΟΠΟΥΛΟΣ
ΞΑΝΘΗ, 28 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ 2025
