Οι Άγγλοι λένε ότι «ο διάολος κρύβεται στις λεπτομέρειες». Και αυτό θα μπορούσε να ειπωθεί και για την παρουσία του πρωθυπουργού στην καθιερωμένη συνέντευξη Τύπου στη ΔΕΘ.

Αναφέρομαι σε μια ερώτηση που του έγινε – από την ΕΦΣΥΝ – για την Ευρωπαϊκή Οδηγία για τη μείωση ή και μηδενισμό του ΦΠΑ σε βασικά αγαθά, όπως τρόφιμα και  φάρμακα, και την αύξηση του ορίου απαλλαγής από τον ΦΠΑ για μικρές επιχειρήσεις, και στην οποία δεν απάντησε, δηλώνοντας ότι δεν γνωρίζει το θέμα.

Αφήνω κατά μέρος ότι προκαλεί τουλάχιστον αρνητική έκπληξη ο πρωθυπουργός να δηλώνει ότι δεν γνωρίζει μια ευρωπαϊκή κατεύθυνση για μείωση της έμμεσης φορολογίας και για ενίσχυση των μικρών επιχειρήσεων, για την οποία μάλιστα η Αντιπολίτευση έχει ζητήσει επανειλημμένως εξηγήσεις και η Κομισιόν περιμένει απαντήσεις πριν λάβει μέτρα εναντίον της χώρας.

Κυρίως θέλω να σταθώ στην αντίδρασή του, με αυτή τη μη απάντηση να αποτελεί αποκαλυπτική ένδειξη των πραγματικών ορίων του «κοινωνικού προσώπου» που προσπάθησε να δείξει ο πρωθυπουργός.

Όλοι ξέρουμε ότι οι πιο ταξικοί και κοινωνικά άδικοι φόροι είναι οι έμμεσοι. Για τον απλούστατο λόγο ότι πλήττουν πολύ περισσότερο τα λαϊκά και φτωχά στρώματα.

Όμως, στη χώρα μας οι έμμεσοι φόροι, δηλαδή ο ΦΠΑ και οι διάφοροι ειδικοί φόροι κατανάλωσης, αποτελούν μία από τις βασικότερες πηγές φορολογικών εσόδων. Για την ακρίβεια το δημόσιο εξακολουθεί να εισπράττει περισσότερα από τους έμμεσους φόρους παρά από την άμεση φορολογία του εισοδήματος και του πλούτου.

Με αυτή την έννοια είναι σαφές ότι μια παρέμβαση στους έμμεσους φόρους θα μπορούσε να αποτελέσει μια μεγάλη ανάσα, ιδίως για τα λαϊκά στρώματα.

Όμως, η κυβέρνηση, δια στόματος πρωθυπουργού το Σάββατο και αρμόδιου υπουργού τη Δευτέρα δεν προχώρησε σε μεγάλες παρεμβάσεις στους έμμεσους φόρους, με την εξαίρεση της μείωσης του ΦΠΑ σε ορισμένα ακριτικά νησιά με πληθυσμό κάτω των 20.000 κατοίκων, επιλογή παρεμπιπτόντως που υπονομεύει την επιχειρηματολογία του οικονομικού επιτελείου περί απόρριψης της πρότασης για μείωση ΦΠΑ ως λύση με αμφίβολο αποτέλεσμα για την τσέπη του πολίτη.

Κυρίως η κυβέρνηση προχώρησε σε μείωση των φορολογικών συντελεστών και μάλιστα συσχετίζοντάς την με τον αριθμό των παιδιών, παρουσιάζοντάς την και ως μέτρο για το δημογραφικό. Έδωσε μάλιστα και πλήθος παραδειγμάτων για να πείσει πόσο μεγάλη θα είναι η μείωση ανάλογα με την εισοδηματική κλίμακα και τον αριθμό των παιδιών.

Βεβαίως η κυβέρνηση δεν έκανε κάποιες ορισμένες και αναγκαίες διευκρινίσεις:

Δεν εξήγησε για παράδειγμα ότι επιμένει να μην αναπροσαρμόζει τα φορολογικά κλιμάκια εισοδήματος ανάλογα με τον πληθωρισμό, πράγμα που σημαίνει ότι μπορεί οι συντελεστές να μειώνονται, αλλά όταν κανείς ανεβαίνει, με ονομαστικές και όχι πραγματικές αυξήσεις μισθού αφού τις κατατρώει ο πληθωρισμός, κλιμάκιο εισοδήματος ανεβαίνει και η φορολογία του.

Ούτε διευκρίνισε ότι μπορεί τα νοικοκυριά να δουν – υπό προϋποθέσεις – κάποια μείωση των άμεσων φόρων, αλλά την ίδια στιγμή βλέπουν ότι το κόστος ζωής αυξάνεται – και τμήμα του κόστους ζωής είναι και οι έμμεσοι φόροι τους οποίους η κυβέρνηση αρνείται να μειώσει.

Όλα αυτά διαμορφώνουν μια εικόνα όπου ό,τι μπορεί να δίνεται στη μία τσέπη, τελικά να φεύγει από την άλλη. Να αυξάνει ο ονομαστικός μισθός, αλλά να ανεβαίνει ο φορολογούμενος κλιμάκιο εισοδήματος, να μειώνεται ο φορολογικός συντελεστής αλλά το όφελος να εξανεμίζεται καθώς οι τιμές των βασικών αγαθών… τραβάνε την ανηφόρα και δεν γίνεται καμιά συζήτηση για τη μείωση του ΦΠΑ, να παίρνει το ζευγάρι την απόφαση για ένα ακόμη παιδί, αλλά να συνειδητοποιεί ότι τα επιπλέον έξοδα δεν καλύπτονται από την όποια μείωση της φορολογίας.

Και αυτά γίνονται γιατί αυτή η κυβέρνηση δεν έχει στην πραγματικότητα κάποιο σχέδιο να κάνει την ελληνική κοινωνία πιο δίκαιη μειώνοντας τις ανισότητες. Το μόνο που θέλει είναι να διατηρεί τα υπερπλεονάσματα ώστε να μπορεί να κάνει επιλεκτική φορολογική προεκλογική πολιτική χωρίς όμως να απαντάει στα πραγματικά προβλήματα.

Όμως, θα είναι γελασμένη εάν πιστεύει ότι αυτό θα περάσει στην κοινωνία. Γιατί μπορεί τα πινακάκια να φαντάζουν όμορφα και οι μειώσεις της φορολογίας σημαντικές, αλλά όταν θα έρθει η ώρα του λογαριασμού τα πράγματα θα είναι διαφορετικά. Και τα νοικοκυριά θα διαπιστώσουν ότι τα λεφτά θα εξακολουθήσουν τα τελειώνουν πριν τελειώσει ο μήνας.