Follow the money» – μια φράση που έγινε θρυλική μέσα από την κινηματογραφική αναπαράσταση του σκανδάλου Watergate, αλλά και μια διαχρονική συμβουλή για όσους θέλουν να κατανοήσουν τι πραγματικά κρύβεται πίσω από μεγάλες κρίσεις, συγκρούσεις ή και πολέμους. Και στη σύγκρουση Ισραήλ – Ιράν, το χρήμα (και ειδικά η ενέργεια) φαίνεται πως γράφει ξανά το σενάριο.

Ποιοι επωφελούνται;

1. Το δολάριο ανεβαίνει, μαζί και η γεωπολιτική επιρροή των ΗΠΑ
Η αβεβαιότητα ενισχύει το δολάριο, το οποίο παραμένει το παγκόσμιο αποθεματικό νόμισμα. Καθώς οι επενδυτές αναζητούν ασφάλεια, το δολάριο κερδίζει έδαφος, αυξάνοντας και την αμερικανική γεωοικονομική ισχύ.

2. Η τιμή του πετρελαίου ανεβαίνει – και μαζί της, οι ενεργειακοί κολοσσοί
Το Brent εκτοξεύτηκε στα 78 δολάρια, με την αγορά να αναμένει περαιτέρω αύξηση αν η σύγκρουση ενταθεί. Οποιαδήποτε απειλή για τα στενά του Ορμούζ – απ’ όπου διέρχεται περίπου το 20% του παγκόσμιου πετρελαίου – φέρνει τρόμο στις διεθνείς αγορές. Η ExxonMobil και άλλες πετρελαϊκές βλέπουν τις μετοχές τους να ενισχύονται.

3. Άνοδος για τον χρυσό και τις εταιρείες άμυνας
Όπως πάντα σε περιόδους κρίσης, ο χρυσός λειτουργεί ως «ασφαλές καταφύγιο». Ενισχύονται επίσης οι μετοχές εταιρειών όπως η Lockheed Martin και η Raytheon, που βλέπουν τις παραγγελίες για εξοπλιστικά να αυξάνονται.

Ποιοι ζημιώνονται;

1. Οι καταναλωτές και οι οικονομίες εξάρτησης από ενέργεια
Η Ευρώπη, ιδιαίτερα το Ηνωμένο Βασίλειο, και μεγάλες ασιατικές οικονομίες που εξαρτώνται από εισαγόμενο πετρέλαιο και LNG, αντιμετωπίζουν νέο ενεργειακό πονοκέφαλο. Οι τιμές ενέργειας πιέζουν ήδη τις κοινωνίες που δεν έχουν συνέλθει από τον προηγούμενο πληθωριστικό γύρο.

2. Οι αερομεταφορές και ο τουρισμός
Οι μετοχές αεροπορικών εταιρειών πέφτουν, καθώς η κρίση ανεβάζει το κόστος καυσίμων και αναζωπυρώνει φόβους για ασφάλεια. Ολόκληροι κλάδοι, όπως ο τουρισμός και οι μεταφορές, μπαίνουν σε τροχιά αβεβαιότητας.

3. Τα νοικοκυριά και οι μικρές επιχειρήσεις
Για ακόμη μια φορά, οι πολίτες είναι οι πρώτοι που «αιμορραγούν» οικονομικά. Αυξήσεις σε βενζίνη, ρεύμα, μεταφορικά, πρώτες ύλες. Η πιθανή αναζωπύρωση του πληθωρισμού θα πλήξει εκείνους που ήδη αγωνίζονται να επιβιώσουν οικονομικά.

Ο ρόλος της Κίνας και το γεωπολιτικό ντόμινο

Το Ιράν εξάγει σχεδόν όλο το πετρέλαιό του στην Κίνα. Αν η κρίση ενταθεί και περιοριστεί η ιρανική παραγωγή, η Κίνα θα αναγκαστεί να αγοράσει από αλλού, πιθανότατα σε υψηλότερες τιμές. Αυτό προκαλεί παγκόσμια αναστάτωση στις αγορές, με αλυσιδωτές συνέπειες για την παγκόσμια ανάπτυξη.

Η ψυχολογία της αγοράς: πανικός, ευκαιρίες και υπερβολές

Ο φόβος στην αγορά γεννά σπασμωδικές αντιδράσεις. Ο δείκτης VIX – ο γνωστός και ως «δείκτης φόβου» – εκτοξεύεται, καθώς οι επενδυτές αναζητούν σταθερότητα. Όμως, η ιστορία δείχνει ότι τέτοιες κρίσεις, αν και προκαλούν ισχυρές αναταράξεις βραχυπρόθεσμα, σταθεροποιούνται μεσοπρόθεσμα.

Και ο άνθρωπος;

Η πικρή αλήθεια είναι πως σε κάθε γεωπολιτική κρίση, ο μεγάλος χαμένος είναι ο απλός πολίτης – εκείνος που ζει κοντά στις εστίες πολέμου, εκείνος που βλέπει την τιμή του σούπερ να ανεβαίνει χωρίς να φταίει, εκείνος που ανησυχεί για το αύριο. Η οικονομία έχει κανόνες. Η πολιτική έχει στρατηγική. Οι πόλεμοι, όμως, έχουν θύματα.