Γιατί η διάλυση του PKK μπορεί να προκαλέσει ντόμινο εξελίξεων – Τι σημαίνει για την Ελλάδα
Μαρία ΤσιλινίκουΜαρία Τσιλινίκου
Γιατί η διάλυση του PKK μπορεί να προκαλέσει ντόμινο εξελίξεων – Τι σημαίνει για την Ελλάδα
H οργάνωση Εργατικό Κόμμα του Κουρδιστάν (PKK), ο ηγέτης της οποίας Αμπντουλάχ Οτσαλάν είναι φυλακισμένος από το 1999, έλαβε την απόφαση να διαλυθεί
σε μια κίνηση προς τον τερματισμό της μακραίωνης σύγκρουσής της με την Τουρκία. Μία κίνηση, που σύμφωνα με τους αναλυτές, αναμένεται να προκαλέσει ντόμινο εξελίξεων.
Σε μία πρώτη ανάγνωση για τους λόγους που οδήγησαν στην εν λόγω απόφαση η Διεθνολόγος- Δικηγόρος, Δρ. Ασπασία Αλιγιζάκη επισημαίνει τη φράση του Ronald Reagan, πως «η ειρήνη δεν είναι απουσία σύγκρουσης, αλλά η ικανότητα να διαχειρίζεσαι τη σύγκρουση με ειρηνικά μέσα».
Υπόγραμμίζει ότι η απόφαση του PKK να διαλυθεί στις 12 Μαΐου 2025, κατόπιν της έκκλησης του Αμπντουλάχ Οτσαλάν τον Φεβρουάριο, αντικατοπτρίζει ενδεχομένως την ικανότητα των Κούρδων να προσαρμόζονται στρατηγικά σε ένα εχθρικό περιβάλλον, διατηρώντας τον αγώνα τους με νέα μέσα.
Ιδρυμένο το 1978 με στόχο την κουρδική ανεξαρτησία, το PKK εξελίχθηκε ιδεολογικά μετά τη σύλληψη του Οτσαλάν το 1999, υιοθετώντας τον δημοκρατικό κονφεντεραλισμό, που προτάσσει την αυτονομία μέσω δημοκρατικών διαδικασιών αντί για ένοπλη σύγκρουση.
Αυτή η στροφή, σύμφωνα με τη διεθνολόγο, που επικυρώθηκε στο συνέδριο του PKK από τις 5 έως 7 Μαΐου 2025, υποδηλώνει ότι η οργάνωση αναγνωρίζει την εξάντληση του ένοπλου αγώνα και τη δυνατότητα των πολιτικών μέσων να προωθήσουν τα κουρδικά δικαιώματα πιο αποτελεσματικά, ιδιαίτερα σε ένα περιβάλλον όπου η διεθνής κοινότητα παρακολουθεί στενά τις εξελίξεις.
Ο τουρκικός παράγοντας και οι εξελίξεις στη Συρία
Η αδιάκοπη τουρκική στρατιωτική πίεση, με εκτεταμένες επιχειρήσεις στο βόρειο Ιράκ και τη Συρία, όπως αναφέρει η Δρ. Αλιγιζάκη, αποδυνάμωσε το PKK, μειώνοντας τη μαχητική του ικανότητα και καθιστώντας τη συνέχιση του ένοπλου αγώνα μη βιώσιμη, καθώς οι τουρκικές επιχειρήσεις περιόρισαν τις βάσεις και τις γραμμές ανεφοδιασμού της οργάνωσης.
Παράλληλα, οι γεωπολιτικές εξελίξεις στη Συρία, όπου οι YPG (οι μονάδες προστασίας του λαού, ο κύριος ένοπλος βραχίονας των Κούρδων στη Συρία), ιδεολογικά συνδεδεμένες με το PKK, συνεργάζονται με τις ΗΠΑ κατά του ISIS, έχουν ενισχύσει τη διεθνή θέση των Κούρδων, αλλά έχουν προκαλέσει την έντονη αντίδραση της Τουρκίας, που θεωρεί τις YPG απειλή.
Η επιλογή της διάλυσης εκτιμά ότι αποτελεί στρατηγική κίνηση του PKK για να διατηρήσει τα κουρδικά κεκτημένα μέσω πολιτικής διαπραγμάτευσης, αποφεύγοντας περαιτέρω απώλειες από την τουρκική καταστολή και διασφαλίζοντας τη συνέχεια του αγώνα σε διπλωματικό επίπεδο.
Επίσης, αναδεικνύει την επιρροή του Οτσαλάν, που παραμένει καθοριστική παρά τη φυλάκισή του, τονίζοντας ότι ενίσχυσε αυτήν την απόφαση, και απέδειξε ότι οι Κούρδοι επιλέγουν να συνεχίσουν τη μάχη για τα δικαιώματά τους με πολιτικά μέσα, εξασφαλίζοντας τη φωνή τους σε ένα σύνθετο περιφερειακό τοπίο.
«Η κίνηση αυτή δεν είναι ήττα, αλλά μια τολμηρή επανατοποθέτηση του κουρδικού κινήματος, που αποδεικνύει την ανθεκτικότητά του απέναντι στην τουρκική καταπίεση», καταλήγει.
Οι προσδοκίες της Άγκυρας για εδραίωση της κυριαρχίας της
Η Τουρκία, που χαρακτηρίζει το PKK τρομοκρατική οργάνωση, «βλέπει», σύμφωνα με τη διεθνολόγο, τη διάλυσή του ως ευκαιρία να περιορίσει τον κουρδικό αγώνα, αν και η ιστορική της επιθετικότητα και η αδιαλλαξία της υποδηλώνουν ότι οι προθέσεις της μπορεί να υπερβαίνουν την ειρήνη και να στοχεύουν στην εδραίωση περιφερειακής κυριαρχίας.
Η Άγκυρα προσδοκά τη μείωση της βίας στη νοτιοανατολική Τουρκία, όπου η σύγκρουση έχει κοστίσει άνω των 40.000 ζωών από το 1984, πλήττοντας την οικονομία και την κοινωνική συνοχή, με τις κουρδικές περιοχές να αντιμετωπίζουν μακροχρόνια περιθωριοποίηση και καταστολή.
Ωστόσο, η αποτυχία προηγούμενων ειρηνευτικών πρωτοβουλιών, όπως η διαδικασία του 2013-2015, που κατέρρευσε λόγω της τουρκικής άρνησης να προχωρήσει σε ουσιαστικές μεταρρυθμίσεις, δείχνει όπως υποστηρίζει ότι η ειρήνη παραμένει εύθραυστη, καθώς η Τουρκία συχνά προτιμά τη στρατιωτική επιβολή από τον διάλογο.
«Η επίλυση της σύγκρουσης θα μπορούσε να βελτιώσει τη διεθνή εικόνα της Τουρκίας, που έχει δεχθεί κριτική για παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων, όπως οι εκτοπισμοί Κούρδων, οι μαζικές συλλήψεις και οι καταστροφές κουρδικών χωριών», δηλώνει.
Κατά την ίδια ο πρόεδρος Ερντογάν πιθανότατα θα επιδιώξει να παρουσιάσει την εξέλιξη ως προσωπικό του επίτευγμα, ενισχύοντας τη θέση του ενόψει των εκλογών του 2028, ενώ παράλληλα θα προσπαθήσει να κατευνάσει τις διεθνείς πιέσεις για δημοκρατικές μεταρρυθμίσεις. Επιπρόσθετα, τονίζει ότι η Τουρκία φιλοδοξεί να περιορίσει τις κουρδικές αυτονομιστικές τάσεις, όχι μόνο εντός των συνόρων της αλλά και στη Συρία, όπου οι YPG παραμένουν ενεργές, αποκαλύπτοντας τις επεκτατικές της βλέψεις.
«Αυτή η στρατηγική υποδηλώνει ότι η Τουρκία δεν επιθυμεί απλώς ειρήνη, αλλά την πλήρη υποταγή των Κούρδων, απειλώντας τη μακροπρόθεσμη σταθερότητα και τα δικαιώματα του κουρδικού λαού», αναφέρει.
Οι επιπτώσεις στο γεωπολιτικό τοπίο
Σύμφωνα με τη Δρ. Ασπασία Αλιγιζάκη, η διάλυση του PKK αναδιαμορφώνει το γεωπολιτικό τοπίο της Μέσης Ανατολής, με τη Συρία στο επίκεντρο, όπου οι κουρδικές δυνάμεις παραμένουν κρίσιμοι σύμμαχοι των ΗΠΑ, ενώ οι επιπτώσεις για την Ελλάδα είναι σημαντικές, δεδομένης της τουρκικής επιθετικότητας και της κουρδικής ανθεκτικότητας.
Εκτιμά ότι οι Συριακές Δημοκρατικές Δυνάμεις (SDF), με κύριο συστατικό τις YPG, επιβεβαιώνουν τη συνέχιση της συνεργασίας τους με τις ΗΠΑ κατά του ISIS, δηλώνοντας ότι η απόφαση του PKK δεν τις επηρεάζει, διατηρώντας τον έλεγχο σε κρίσιμες περιοχές της βόρειας Συρίας με περίπου 70.000 μαχητές.
Η Τουρκία, που θεωρεί τις YPG προέκταση του PKK, πιέζει για την αποδυνάμωσή τους, απαιτώντας την απομάκρυνση ξένων μαχητών και την ενσωμάτωσή τους στη Συρία χωρίς όπλα, κάτι που απειλεί τη σταθερότητα της περιοχής και την κουρδική αυτονομία.
Διττή η σημασία για την Ελλάδα
Για την Ελλάδα, η εξέλιξη αυτή έχει διττή σημασία όπως υπογραμμίζει. Από τη μία, αναφέρει ότι η εσωτερική σταθερότητα της Τουρκίας μπορεί να μειώσει πρόσκαιρα την επιθετικότητά της στο Αιγαίο και την Ανατολική Μεσόγειο, όπου η Άγκυρα συχνά προκαλεί εντάσεις με παραβιάσεις του ελληνικού εναέριου χώρου και αναθεωρητικές δηλώσεις και για να αποπροσανατολίσει την τουρκική κοινή γνώμη από τα εσωτερικά προβλήματα.
Από την άλλη, τονίζει πώς χρήζει προσοχής, η ενίσχυση της περιφερειακής ισχύος της Τουρκίας, μέσω της πίεσης στις κουρδικές δυνάμεις στη Συρία και της πιθανής επέκτασης της επιρροής της στο Ιράκ, ενισχύει τη γεωπολιτική της θέση, απειλώντας τα ελληνικά συμφέροντα.
Σε αυτό το πλαίσιο, υπογραμμίζει ότι η Ελλάδα, ως μέλος του ΝΑΤΟ, πρέπει να αντιμετωπίσει την τουρκική επιθετικότητα, που μπορεί να ενταθεί αν η Άγκυρα εκμεταλλευτεί τη διάλυση του PKK για να εδραιώσει την παρουσία της στη Μέση Ανατολή, αποδυναμώνοντας τους Κούρδους, οι οποίοι αποτελούν φυσικό ανάχωμα στην τουρκική επεκτατικότητα.
Η συνεργασία των ΗΠΑ με τις SDF παραμένει κρίσιμη, αλλά η διάλυση του PKK μπορεί να διευκολύνει τις σχέσεις ΗΠΑ-Τουρκίας, περιπλέκοντας τη θέση του ΝΑΤΟ, όπου η Ελλάδα και η Τουρκία συχνά βρίσκονται σε αντιπαράθεση.
Από την άλλη η Ρωσία, υποστηρίζοντας τη συριακή κυβέρνηση, μπορεί σύμφωνα με τη διεθνολόγο να προωθήσει την ενσωμάτωση των κουρδικών περιοχών υπό τη Δαμασκό, ενώ το Ιράν μπορεί να ενισχύσει την επιρροή του, όπως φαίνεται από τη συμφωνία SDF-Συρίας στις 10 Μαρτίου 2025. Στο Ιράκ πάλι όπως αναφέρει, η αποδυνάμωση του PKK επηρεάζει τις σχέσεις της Περιφερειακής Κυβέρνησης του Κουρδιστάν με τη Βαγδάτη, με την Τουρκία να επιδιώκει μεγαλύτερο έλεγχο μέσω της στρατιωτικής της παρουσίας.
«Η κουρδική αποφασιστικότητα να συνεχίσει τον αγώνα με πολιτικά μέσα παραμένει ισχυρή, αλλά η τουρκική φιλοδοξία για περιφερειακή κυριαρχία απαιτεί από την Ελλάδα να παραμείνει σε επαγρύπνηση, διασφαλίζοντας ότι η ενίσχυση της Τουρκίας δεν θα πλήξει τα εθνικά της συμφέροντα», συμπληρώνει.
Συνολικά,η διάλυση του PKK αποτελεί όπως αναφέρει, μια στρατηγική επιλογή για την ενίσχυση της κουρδικής ανθεκτικότητας με νέα μέσα, αλλά η Τουρκία θα επιχειρήσει να την εκμεταλλευτεί για να περιορίσει τους Κούρδους και να ενισχύσει την περιφερειακή της ισχύ, απαιτώντας από την Ελλάδα να ενισχύσει τη διπλωματική και στρατηγική της θέση στο ΝΑΤΟ και την Ανατολική Μεσόγειο για να αντιμετωπίσει την τουρκική απειλή.
ΠΗΓΗ CNN GREECE
